Словарное определение: |
---|
ἐφ-ίστημι, ион. ἐπίστημι (fut. ἐπιστήσω, aor. ἐπέστησα тж. med., pf. ἐφέστηκα; для непереход. знач.: praes. ἐφίσταμαι, fut. ἐπιστήσομαι, aor. 2 ἐπέστην, pf. ἐφέστηκα) 1) ставить, устанавливать, класть (τὸν κύλινδρον τω̣ τάφω̣ Plut.; οἱ λέβητες ἐπεστεῶτες Her.); 2) надстраивать, возводить (τεῖχος τείχει Thuc.; χελώνην ἐπὶ τῇ φρεατίᾳ Xen.); 3) воздвигать (πύργους ἐπὶ τῶν γεφυρῶν Plat.): ἡ ἐκ μέσου ἐπισταθεῖσα ὀρθή Arst. восстановленный из середины (основания) перпендикуляр; 4) расставлять, размещать (ἱππέας κύκλω̣ τὸ σῆμα Her.; ὅρους ἐπὶ τὴν οἰκίαν Dem.; τὰς ἱππηγοὺς ἐπί τινι Polyb.): ἐπιστήσασθαι φρουρούς Xen. расставить вокруг себя стражу; 5) приставлять, присоединять: τω̣ βίω̣ τω̣ βεβιωμένω̣ τὴν μοῖραν ἐπιστήσειν πρέπουσαν Plut. увенчать прожитую жизнь славным концом; τέλος ἐπιστήσασθαι Plut. положить конец; 6) нагонять, наводить, причинять (λοι μικήν τινα πολέμου διάθεσίν τινι Polyb.; κατάπληξίν τινι Diod.); 7) ставить (во главе), назначать (λοχαγούς Xen., δεσπότας καὶ άρχοντάς τινι, στρατηγὸν στρατοπέδω̣ Plat. τινὰ ἐπὶ συμμάχων Polyb.; τινὰ ποιεῖν τι Arst.): ἐφίστημι τινὰ τέλει τινί Aesch. возложить на кого-л. что-л.; ἐφίστημι τινὰ ἐπιμελεῖσθαί τινος Isocr. возложить на кого-л. заботу о чем-л.; ἐφίστημι τινὰ τοῖς πράγμασι Isocr. поставить кого-л. во главе дел; ἐπισταθεὶς τῇ περὶ τὸ σιτικὸν οἰκονομίᾳ Plut. уполномоченный ведать продовольственным снабжением; 8) приставлять, назначать (ἐπὶ τοῖς παισὶ παιδαγωγοὺς θεράποντας Xen. и τοῖς παισὶ διδασκάλους Aeschin.; τινὰ φύλακά τινι Aesch., Plat., Plut.; κύνα ἐπὶ ποίμνην φυλάττειν Dem.); 9) (тж. ἐφίστημι τὴν γνώμην Isocr., τὴν διάνοιαν Arst. и τὸν νοῦν Diod.) обращаться мыслью, уделять внимание, размышлять (κατά τι Isocr., περί τινος и περί τι Arst. и τινί Arst., Diod.); 10) останавливать, задерживать (τὸ στράτευμα Xen.; τὴν ὁδόν Diod.; τὴν φυγήν Plut.): τὸν λόγον ἐπιστήσας Plut. прервав свою речь; ἐφίστημι τινὰ ἐπί τι Polyb. останавливать чье-л. внимание на чем-л.; 11) устанавливать, вводить (τὸν νόμον Arst.): ἐφίστημι τινὶ ἀγῶνα ἱππικόν Her. учредить в честь кого-л. конные состязания; 12) устраивать, замышлять: ἐφεστὼς σφαγῇ Eur. задумавший убийство; 13) (на что-л. или на чем-л.) становиться, (в)ступать, aor. и pf. взойти, стоять, находиться (δίφρω̣, βηλω̣ ἐπὶ λιθέω̣ Hom.; πετρίνοις βάθροις Eur.; ἐπὶ τὰς σχεδίας Polyb.): πυκνοὶ ἐφέστασαν ἀλλήλοισι Hom. (данайцы) стояли сомкнутым строем (ср. 14); τὸ τοῦ γάλακτος ἐπιστάμενον Her. верхний слой (отстоявшегося) молока, молочные сливки; 14) стоять сзади, т.е. напирать, теснить (’Αχαιοὶ ἐφέστασαν ἀλλήλοισιν Hom. ср. 13); 15) подходить, приближаться, aor. и pf. подойти, (рядом, вблизи) стоять, находиться (πύλαις Aesch.; δόμοις Eur.; ἐπὶ τὰς πύλας и ἐπὶ τῇ πόλι Her.; ἐπὶ τοῖς προθύροις Plat.; εἰς τοὺς ὄχλους Isocr.; τῇ οἰκίᾳ τινός NT): ὁ καιρὸς ἐφέστηκε NT время настало; 16) публично выступать (ἐπέστη τῶν άλλων κατήγορος Aeschin.); 17) приступать (ἐπί τι Dem.); 18) останавливаться (ἐπιστήσας εἶπε Xen.): ἐπορεύετο άλλοτε καὶ άλλοτε ἐφιστάμενος Xen. он продвигался, делая от времени до времени остановки; περὶ οὗ ὁ λόγος ἐφέστηκε Arst. то, на чем остановилось (наше) рассуждение; βραχὺ προπλεύσας ἐπέστη Polyb. немного проплыв, он остановился; ἐπιστῆναι ἐπὶ τὰς θύρας Plat. остановиться в дверях; τῶν νεῶν τινες ἐπέστησαν τοῦ πλοῦ Thuc. некоторые из кораблей задержали свой ход; μικρὸν ἐπιστὰς ἀποθνήσκει Luc. спустя короткое время, он умирает; 19) быть приставленным для охраны или наблюдения, стоять во главе (χρημάτων Eur.; προβατίοις Arph.; ἐπὶ τῆς πολιτείας Dem.): οἱ ἐπεστεῶτες Her., ἐφεστηκότες Xen., Dem. и ἐφεστῶτες Arst. начальники, власти; 20) являться, приключаться: εὕδοντι ἐπέστη ὄνειρος Her. спящему (Крезу) приснился сон; πρίν μοι τύχη τοιάδε ἐπέστη Soph. прежде чем со мной приключилось это событие. |
|